Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động và lạm phát gia tăng, giới đầu tư liên tục tìm kiếm nơi trú ẩn an toàn cho tài sản của mình. Hai cái tên nổi bật nhất được đặt lên bàn cân so sánh, đó là Vàng truyền thống và Bitcoin—"Vàng Kỹ thuật số" mới nổi. Liệu việc so sánh một tài sản có lịch sử hàng ngàn năm với một phát minh công nghệ chỉ mới hơn một thập kỷ có phải là quá đáng? Câu trả lời là Không. Cuộc tranh luận này là trọng tâm của tài chính hiện đại.
Đọc thêm: DBS Hồng Kông cảnh báo: Quy định mới về stablecoin có thể “đóng cửa” phái sinh blockchain
Căn cứ cho sự so sánh và khác biệt cốt lõi
Vàng và Bitcoin được so sánh vì chúng cùng được coi là tài sản lưu trữ giá trị (Store of Value). Cả hai đều chia sẻ đặc điểm cốt lõi là tính khan hiếm. Vàng có giới hạn về mặt địa chất; Bitcoin có tính khan hiếm tuyệt đối với nguồn cung cố định tối đa chỉ 21 triệu đồng, được kiểm soát bởi mã hóa toán học. Chính tính chất này khiến cả hai trở thành hàng rào phòng vệ hấp dẫn chống lại việc in tiền vô tội vạ và lạm phát tiền tệ.
Sự phân cực về mặt tiện ích sử dụng
Vàng: Tiện ích hữu hình vượt thời gian
Vàng có giá trị sử dụng ngoài đầu tư. Khoảng 60% đến 70% nhu cầu Vàng đến từ các mục đích như trang sức và công nghiệp (điện tử, y tế). Điều này mang lại cho Vàng một giá trị sàn (floor value) ổn định, ít phụ thuộc hoàn toàn vào tâm lý đầu cơ hay rủi ro công nghệ.
Bitcoin: Tiện ích kỹ thuật số hiện đại
Bitcoin không dùng cho mục đích vật lý, nhưng nó mang lại những tiện ích hoàn toàn mới: Tính Di động toàn cầu, Khả năng Chia nhỏ đến đơn vị nhỏ nhất, và Khả năng Chống Kiểm duyệt. Nó được định vị là tài sản nền tảng cho tài chính phi tập trung, dễ dàng tích hợp vào các sản phẩm đầu tư hiện đại như Quỹ ETF.
Trang sức làm bằng Vàng. Hiện tại Vàng vẫn đang cho thấy sự vượt trội về tính hữu dụng thực tế so với Bitcoin, đây là điểm mấu chốt khiến nhiều nhà đầu tư phân vân giữa Vàng và Bitcoin.
Điểm yếu lớn nhất của Bitcoin đối với Vàng
Mặc dù mang lại lợi thế về mặt kỹ thuật số, điểm yếu lớn nhất của Bitcoin nằm ở thời gian và tính biến động, hai yếu tố Vàng đã vượt qua thành công:
Tính Ổn định và Niềm tin Lịch sử: Vàng đã thiết lập được sự ổn định về giá trị và niềm tin gần như tuyệt đối qua hàng ngàn năm như một tài sản dự trữ. Bitcoin, mới chỉ hơn một thập kỷ, vẫn là một tài sản có độ biến động cao (Volatility), thường xuyên giảm giá mạnh theo tâm lý rủi ro của thị trường chứng khoán. Điều này là rào cản lớn nhất khiến các ngân hàng trung ương và các tổ chức bảo thủ chưa thể coi Bitcoin là tài sản dự trữ chính thức ngang hàng với Vàng.
Vàng chỉ chiếm diện tích lưu trữ nhưng không bị phụ thuộc vào internet.
Sự Phụ thuộc vào Công nghệ: Bitcoin hoàn toàn phụ thuộc vào internet, điện năng và mạng lưới máy tính toàn cầu. Một sự cố mạng lưới, hoặc sự phát triển vượt bậc của công nghệ máy tính lượng tử, có thể đặt ra những rủi ro lý thuyết (dù rất xa vời) mà Vàng vật lý không bao giờ phải đối mặt.
Giả thuyết lạm phát của Bitcoin
Về mặt kỹ thuật, Bitcoin được thiết kế là tiêu chuẩn giảm phát (deflationary) vì nguồn cung bị giới hạn tuyệt đối ở 21 triệu đồng. Điều này khiến nó trở thành tài sản được coi là chống lạm phát tốt hơn các loại tiền pháp định.
Tuy nhiên, giới học thuật và tài chính vẫn đặt ra giả thuyết về khả năng Bitcoin bị lạm phát, dù rất khó xảy ra:
Lạm phát qua sự thay đổi mã nguồn (Code Fork): Giả sử một nhóm lớn các nhà phát triển và thợ đào đạt được sự đồng thuận để thay đổi mã nguồn và tăng nguồn cung tối đa vượt quá 21 triệu. Giả thuyết này gần như bất khả thi vì nó sẽ phá hủy niềm tin vào tính khan hiếm tuyệt đối của Bitcoin. Cộng đồng, người dùng và các tổ chức đầu tư sẽ ngay lập tức từ chối bản nâng cấp này, khiến nó không bao giờ được áp dụng.
Đọc thêm: Không còn phi tập trung, hơn một nửa tổng cung TRX đang được kiểm soát bởi Justin Sun
Lạm phát Nguồn cung Tài sản Kỹ thuật số: Nếu một loại tiền mã hóa mới (Altcoin) xuất hiện và cung cấp các tiện ích vượt trội hơn, thu hút phần lớn vốn hóa khỏi Bitcoin, nó sẽ tạo ra sự "lạm phát" về số lượng tài sản kỹ thuật số có giá trị, làm giảm giá trị tương đối của Bitcoin trên thị trường. Tuy nhiên, hiệu ứng mạng lưới khổng lồ của Bitcoin đang là rào cản không thể vượt qua đối với các Altcoin.
Trại đào Bitcoin. Ảnh: Britannica
Tiềm năng vốn hóa và cuộc đua trong thập kỷ tới
Vàng hiện giữ vị thế thống trị với vốn hóa thị trường khoảng $13 - $14 nghìn tỷ USD (lớn hơn Bitcoin khoảng 10 lần).
Nhiều nhà phân tích lạc quan tin rằng Bitcoin có thể đạt hoặc vượt Vàng trong vòng 10 năm tới. Luận điểm này dựa trên sự gia tăng của dòng vốn tổ chức thông qua các Quỹ ETF và tính chất hấp thụ vốn của Bitcoin. Chỉ cần một phần nhỏ tài sản đang giữ Vàng và Trái phiếu chuyển sang Bitcoin là đủ để đẩy vốn hóa Bitcoin lên hàng nghìn tỷ đô la.
Biểu đồ về vốn hóa thị trường của Vàng và Bitcoin. Nguồn: MacroMicro
Các dự đoán giá đưa Bitcoin có thể đạt $1 triệu USD hoặc cao hơn vào khoảng năm 2035, đặt vốn hóa thị trường của nó trên $21 nghìn tỷ USD, vượt qua giá trị hiện tại của Vàng.
Thay vì chúng ta luôn tìm kiếm sự vượt trội giữa Vàng và Bitcoin thì chúng ta nên hiểu rằng Vàng duy trì sự tin cậy thông qua lịch sử và tiện ích vật lý; Bitcoin cạnh tranh bằng tính khan hiếm tuyệt đối và tiện ích kỹ thuật số vượt trội. Khả năng lớn nhất là cả hai sẽ cùng tồn tại, nhưng Bitcoin đang trên đà thu hẹp đáng kể khoảng cách vốn hóa với Vàng truyền thống.
